مقایسه نرم افزار آزاد و متن باز

      در صنعت توسعه نرم افزار برخی اوقات اصطلاحات فنی جا به جا استفاده شده و یا با هم اشتباه گرفته می شوند. در این مقاله نگاهی می اندازیم به سه مفهوم:

• نرم افزار آزاد        Free Software
• نرم افزار متن باز    Open Source
• نرم افزار رایگان           Freeware

و اینکه توسعه دهندگان چگونه می توانند هر اصطلاح را به کار ببرند.

      Kuzzmi که بیش از هشت سال تجربه در صنعت توسعه نرم افزار دارد و در حال حاضر به مردم آموزش می دهد چگونه برنامه های قدرتمند مبتنی بر وب بسازند می گوید:

درک تفاوت بین اصطلاحات فنی برای تصمیم گیری صحیح هنگام ساخت محصولات فناوری مهم است.

نرم افزار آزاد :

      لازم به ذکر است کلمه آزاد در نرم افزار آزاد بر آزادی تاکید دارد نه بر قیمت. آن را مترادف آزادی بیان بدانید نه آزادی قیمت.

      بر اساس Free Software Foundation (FSF) ( یک سازمان غیرانتفاعی که از توسعه نرم افزار رایگان پشتیبانی می کند) ، « نرم افزار آزاد نرم افزاری است که به کاربر آزادی اشتراک گذاری، مطالعه و اصلاح آن را می دهد. » این اصطلاح را در دهه 1980 برای اولین بار FSF ابداع کرد.

      این نوع نرم افزار به شما این امکان را می دهد که هر کاری که می خواهید با آن انجام دهید، حتی نسخه را بهبود ببخشید و از آن سود ببرید.

     FSF ادعا می کند که یک نرم افزار آزاد باید به چهار رکن آزادی زیر پایبند باشد (که حقوق هستند و نه تعهدات):

1.  آزادی استقرار نرم افزار برای هر مورد استفاده بدون هیچ محدودیتی. مثلاً گفتن این که مجوز یک برنامه بعد از ۳۰ روز منقضی می شود، آن را آزاد نمی نامند.
2.  آزادی مطالعه نحوه عملکرد نرم افزار و اصلاح آن بر اساس نیازها و ترجیحات شما.
3. آزادی توزیع مجدد آزادانه نرم افزار برای کمک به افراد نیازمند. توزیع مجدد می تواند با هزینه یا بدون هزینه انجام شود.
4. آزادی افزایش عملکرد نرم افزار و انتشار پیشرفت های خود برای جامعه برنامه نویسان و غیر برنامه نویسان. شما می توانید این کار را با هزینه یا بدون هزینه انجام دهید.

نرم افزار متن باز :

1.  توزیع مجدد رایگان نرم افزار.
2.  کد منبع باید در دسترس عموم باشد.
3. نرم افزار را می توان در قالبی متفاوت از نرم افزار اصلی تغییر داد و توزیع کرد.
4.  این نرم افزار نباید بین افراد یا گروه ها تبعیض قائل شود.
5. نرم افزار نباید استفاده از نرم افزارهای دیگر را محدود کند.

     از لحاظ تاریخی، اصطلاح نرم افزار آزاد قبل از منبع باز آمده است. اگرچه هر دو اصطلاح ریشه در حمایت از ایده نرم افزار آزاد دارند (حق استفاده، مطالعه، اشتراک گذاری و اصلاح)، اما اهداف و فلسفه های آنها متفاوت است.

     اصطلاح متن باز در اواخر دهه ۱۹۹۰ در پاسخ به محدودیت های نرم افزار آزاد معرفی شد. در واقع، OSI می گوید که این اصطلاح را برای “آموزش و حمایت از برتری یک فرآیند توسعه باز” ابداع کرده است.

     این سازمان می افزاید :

“نرم افزار منبع باز روشی ارزشمند برای تعامل با کاربران و توسعه دهندگان نرم افزار بالقوه و متقاعد کردن آنها برای ایجاد و بهبود کد منبع با شرکت در یک جامعه فعال می باشد.”

نرم افزار رایگان :

     معمولاً نرم افزار رایگان یا Freeware به نرم افزاری اطلاق می شود که می توانید بدون تحمیل هزینه از آن استفاده کنید. بر خلاف نرم افزار منبع باز و نرم افزار آزاد، نرم افزار رایگان حداقل آزادی را به کاربر نهایی ارائه می دهد.

     در حالی که می توان از آن به صورت رایگان استفاده کرد، اغلب اصلاح، توزیع مجدد یا سایر بهبودها بدون کسب اجازه از نویسنده امکان پذیر نیست.

     به این ترتیب، نرم افزار رایگان اغلب بدون گنجاندن کد منبع آن به اشتراک گذاشته می شود، که برای نرم افزار منبع باز یا نرم افزار آزاد غیر معمول است.

     دو نوع از رایج ترین نرم افزارهای رایگان Skype و Adobe Acrobat Reader هستند. در حالی که استفاده از هر دو برنامه رایگان است، کد منبع آنها برای عموم در دسترس نیست.

     اکثر توسعه‌دهندگان معمولاً نرم‌افزارهای رایگان را به‌عنوان  فریمیوم یا اشتراک‌افزار ( freemium or shareware ) به قصد تشویق کاربران به خرید نسخه‌های توانمندتر به بازار عرضه می‌کنند.

     Freemium به برنامه ای اطلاق می شود که بدون هیچ هزینه ای ارائه می شود، اما در Premium  برای ویژگی های اضافی و توانمندتر پول پرداخت می شود.

     اشتراک‌افزار یا Shareware به برنامه‌ای اطلاق می‌شود که در ابتدا بدون هیچ هزینه‌ای در دسترس است و کاربران تشویق می‌شوند تا نسخه‌های کپی آن را منتشر و توزیع کنند. با این حال، این دوره بدون هزینه معمولاً برای یک دوره معین طول می کشد. پس از آن، کاربر ملزم به پرداخت هزینه برای ادامه استفاده است.

نتیجه گیری:

     بنابراین، دفعه بعد که محصول فناوری خود را می سازید – چه یک بازی موبایل، یک ربات تجارت ارز دیجیتال یا یک وب سایت – مطمئن شوید که از اصطلاحات مناسب برای توصیف آن استفاده می کنید.

     برای مثال، اگر می‌خواهید برنامه ایجادشده خود را آزادانه در جامعه منبع باز منتشر کنید، مطمئن شوید که تحقیقات کافی را برای درک محدودیت‌ها و مسئولیت‌های مجوزی که انتخاب می‌کنید انجام می‌دهید.

     از کدام عبارت برای توصیف نرم افزار بعدی خود استفاده می کنید؟

منبع : dzone.com